نورپردازی در هر محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است و تاثیر زیادی بر روی عملکرد عناصر مختلف محیط می‌گذارد. با استفاده از نورپردازی اصولی و صحیح میتوان هم سبب تامین روشنایی لازم برای محیط شده و هم به جذابیت و افزایش کارایی آن افزود. این موضوع برای تمام محیط‌ها از جمله مراکز آموزشی بسیار حائز اهمیت است. نورپردازی فضاهای آموزشی باید به صورت کاملا اصولی و حرفه‌ای انجام شود تا افراد حاضر در محیط با مشکلی مواجه نشوند. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع پرداخته و با نحوه نورپردازی صحیح اماکن آموزشی آشنا خواهیم شد.

منظور از نورپردازی فضاهای آموزشی چیست؟

فضاهای آموزشی شامل موارد متعددی هستند که از جمله آنها باید به مدارس، دانشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، مهد کودک‌ها و آموزشگاه‌های خصوصی اشاره کرد. اصول کلی نورپردازی این اماکن تقریبا یکسان است و تنها یک سری تفاوت‌های جزئی با هم دارند. حال اگر به این اصول توجهی نشود و نورپردازی اماکن آموزشی به خوبی صورت نگیرد، بر روی فیزیک و احساس افراد تاثیر نامطلوب گذاشته می‌شود. قرارگیری طولانی مدت افراد در محیط با نور کم میتواند بینایی آنها را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای همین تامین روشنایی کافی در مراکزی چون مدارس و دانشگاه از اهمیت زیادی برخوردار است و باید حتما به این موضوع توجه زیادی شود.

اهمیت نورپردازی مراکز آموزشی مخصوص کودکان

تمام مراکز آموزشی باید از نورپردازی خوبی برخوردار باشند. اما این موضوع برای کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است. چرا که کودکان در حال رشد هستند و نورپردازی نامناسب میتواند بر روی چشم و بینایی آنها و همچنین سیستم عصبی‌شان تاثیر نامطلوب بگذارد.

برخی از نورها تابش خیره کننده‌ای دارند و میتوانند به صورت مستقیم از خود چراغ و یا به شکل غیر مستقیم تاثیرات بدی بر روی کودک بگذارند. برخی از نورپردازی‌ها هم ضعیف هستند و نور لازم برای روشنایی محیط را به خوبی تامین نمی‌کنند. تمام این موارد میتوانند روی عملکرد کودک تاثیر بگذارند و سبب ایجاد حس خستگی یا استرس در او شوند.

تاثیر کیفیت روشنایی بر فضای آموزشی

ایجاد روشنایی یکنواخت در محیط‌های آموزشی، یکی از الزامات و نیازمندی‌های اولیه به حساب می‌آید. با استفاده از روشنایی مناسب و هوشمند بر اساس نیازمندی‌های فضا میتوان سبب ارتقاء سطح یادگیری و آموزش‌پذیری افراد شد. استفاده از سیستم‌های روشنایی و نورپردازی هوشمند همراه با قابلیت کنترل، سبب مزایای زیادی در محیط آموزش می‌شود. همچنین استفاده از تجهیزاتی چون منابع روشنایی ال ای دی و سنسورهای حضور افراد، سبب کاهش مصرف انرژی می‌گردد.

عوامل موثر در انتخاب چراغ کلاس‌های آموزشی

برای انتخاب بهترین چراغ و تجهیزات نورپردازی در کلاس‌های آموزشی، باید به چند مورد توجه زیادی شود. این عوامل عبارتند از:

• موقعیت و جهت‌گیری میزها
• محل قرارگیری تخته سیاه یا تخته وایت برد
• ارتفاع سقف
• موقعیت و تعداد پنجره‌های کلاس
• مشخصه‌های نوری چراغ‌ها

نورپردازی بخش‌های مختلف مراکز آموزشی

مراکز آموزشی شامل چندین بخش از جمله ورودی، راهرو، راه پله، کلاس‌های درس و غیره هستند که در هر یک نیاز به تامین نور در حد مناسب است.

• نورپردازی سالن‌های ورودی: سالن‌های ورودی باید از تجهیزات نورپردازی مناسب برخوردار باشند و نور لازم در محیط را به خوبی تامین نمایند. تالارهای ورودی باید از نور بیشتری نسبت به راهرو و راه پله برخوردار باشند تا افراد در حین ورود به ورودی سالن با مشکلی مواجه نشوند.
• نورپردازی راهروها و راه پله‌ها: راه پله و راهروی مراکز آموزشی باید نور کافی جهت عبور و مرور افراد را داشته باشد. همچنین از آنجایی که راهروها و راه پله‌ها بخشی از مسیر خروج اضطراری هستند، باید به تامین نور لازم در آنها توجه زیادی شود. چراغ‌ فلاش‌های اضطراری ال ای دی و اینتگرل فلاش لایت میتواند در بخش‌های مختلف از راهرو میتواند سبب تامین روشنایی لازم شود.
• نورپردازی کلاس درس: مهمترین بخش مراکز آموزشی، کلاس درس است و باید به توزیع یکنواخت نور در آن توجه زیادی شود. کلاس‌های درس نیاز به تامین نور یکنواخت و اجتناب از سایه‌های خشن دارند. روشنایی در حد 300 لوکس برای کارهای عمومی دانش آموزان نوجوان و جوان مناسب است. روشنایی‌های 500 لوکس به بالا هم برای فعالیت‌های جزئی یا دانش آموزان مسن‌تر و بزرگسال مناسب می‌باشند.

نحوه نورپردازی کلاس درس در مراکز آموزشی

همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم کلاس درس یکی از بخش‌های مهم مراکز آموزشی است. شاگردان در کلاس درس باید از حس بینایی و تمرکز خود به خوبی استفاده کنند تا بتوانند مطالب آموزشی را به خوبی یاد بگیرند. با تامین روشنایی لازم در هر کلاس میتوان به این امر کمک کرده و سبب ارتقای عملکرد آنها در محیط آموزشی شد. اغلب در کلاس‌های درس از نورهای سفید استفاده می‌شود تا از این طریق تمرکز افراد افزایش پیدا کند و شخص دچار خواب آلودگی نشود. در واقع سطح و دمای رنگ نور اتاق میتواند تاثیر زیادی بر روی حال افراد داشته باشد و منجر به بهبود عملکرد آنها شود.

نکته دیگری که در رابطه با نور کلاس درس وجود دارد، نوع نورپردازی است. در محیط‌هایی چون کلاس درس نباید از نور نقطه‌ای یا منبع نور تکی استفاده شود. کلاس‌های درس و همچنین راهروها نیاز به الگوی توزیع نور پیوسته دارند تا در تمام نقاط نور به خوبی توزیع شود. با استفاده از چراغ‌ها یا پنل‌های نوری با پخش نور یکنواخت، میتوان هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرده و هم نور یکدست و بدون ایجاد خیرگی در محیط منتشر کرد.

نحوه نورپردازی کتابخانه و سالن مطالعه مرکز آموزشی

کتابخانه و سالن مطالعه از دیگر بخش‌های مهم مرکز آموزشی است که باید به تامین نور مناسب در آن توجه شود. در این بخش‌ها توجه به انتخاب رنگ نور و حجم نور از اهمیت زیادی برخوردار است. با نورپردازی صحیح میتوان فضا را وسیع‌تر یا کوچکتر نشان داده و تغییراتی در آن ایجاد نمود.

برای نورپردازی کتابخانه میتوان از چند روش مختلف استفاده کرد. در یک روش میتوان نورپردازی را بر روی دیوارها یا کنج محیط انجام داده و سبب روشن‌تر شدن محیط اطراف نسبت به مرکز شد. این روش سبب بزرگ‌تر به نظر رسیدن محیط می‌شود. همچنین میتوان از نورهای سقفی یکدست استفاده کرده و تمام محیط را به طور یکنواخت روشن کرد. در نورپردازی کتابخانه مواردی چون اندازه سالن، موقعیت و شکل آن، تعداد نورگیرها و پنجره‌ها و میزان ورود نور طبیعی به محیط اهمیت زیادی دارد.

نحوه نورپردازی کلاس‌های هنری و خیاطی

خیاطی یکی از هنرهایی است که نیاز به دقت زیادی دارد و باید حتما یک فضای پرنور برای آموزش آن اختصاص داده شود. در چنین فضاهایی رنگ نور و CRI یعنی شاخص نمود رنگ اهمیت زیادی دارد و باید از یک نورپردازی مناسب برای آنها استفاده شود. همچنین نحوه نورپردازی و روشنایی اتاق‌های هنری در محیط‌های آموزشی بسیار مهم است. در این کلاس‌ها باید از لامپ‌هایی با CRI بالا استفاده شود. CRI یا شاخص نمود رنگ، استاندارد کیفیت نور است که بین 1 الی 100 می‌باشد. اعداد نزدیک به 100، نزدیکترین کیفیت به نور خورشید را دارند. علاوه بر این در محیط‌های هنری میتوان از منابع نوری جهت‌دار استفاده کرد. این منابع میتوانند روشنایی خوبی ایجاد کنند و برخی نقاط را برجسته‌تر نمایش دهند.

بهترین دمای رنگ نور برای مراکز آموزشی

دمای رنگ نور یا در اختصار CCT، به میزان آبی یا زرد بودن نور سفید گفته می‌شود. این یعنی دمای رنگ نور به خنک یا گرم بودن نور سفید ارتباط دارد. در صورتی که دمای رنگ نور پایین باشد، رنگ به سمت زرد می‌رود. در صورتی هم که دمای رنگ نور بالا و زیاد باشد، به سمت رنگ آبی می‌رود. انتخاب رنگ نور مناسب برای سطوح مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است. به طور معمول رنگ‌های نور روشن معمولا سبب یکنواختی محیط می‌شوند و از بهترین گزینه‌ها برای نورپردازی فضاهای آموزشی محسوب می‌گردند. البته نباید در استفاده از رنگ‌های روشن نیز زیاده‌روی کرد. چرا که استفاده زیادی از این رنگ‌ها هم نتیجه خوبی در پی ندارد. در محیط‌های آموزشی همچون کلاس‌های هنری، طیف رنگ‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و باید از منابع نوری با شاخص نمود رنگ بالای 75 برای آنها استفاده شود.

صرفه جویی در مصرف انرژی با سنسور و حسگر

در بسیاری از بخش‌های مراکز آموزشی نیاز به تامین روشنایی در تمام طول روز است. با این حال جهت کاهش مصرف انرژی در بخش‌هایی چون مسیرهای حرکتی، میتوان از سیستم کنترل هوشمند و حسگر استفاده کرد. این منابع روشنایی از طریق حسگر، حضور افراد را تشخیص می‌دهند و به صورت خودکار خاموش و روشن می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود تا هم نور بخش‌های مختلف به خوبی تامین شود و هم در مصرف انرژی برق صرفه‌جویی زیادی گردد. برای همین بهتر است به این موضوع توجه زیادی شود.

جمع بندی

نورپردازی مراکز آموزشی از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که میزان نور محیط میتواند بر روی یادگیری افراد و عملکرد آنها تاثیر بگذارد. استفاده از نورهای بسیار ضعیف و یا به شدت قوی، میتواند در عملکرد یادگیری افراد اختلال ایجاد کند و روی سیستم عصبی و سلامتی آنها تاثیر بگذارد. برای همین باید به این موضوع توجه شود و از بهترین نوع نورپردازی در هر یک از فضاهای مراکز آموزشی استفاده شود. جهت نورپردازی اماکن آموزشی به بهترین شکل ممکن، میتوانید از متخصصان شرکت کالکر کمک بگیرید.