دکوراسیون داخلی یا طراحی داخلی به اموری گفته می‌شود که جهت هماهنگ‌سازی اشیاء و اثاثیه به کار برده شده تا محیط به جلوه زیادی برسد.‌ دکوراسیون داخلی از شاخه‌های معماری بوده و توسط شخصی که به آن طراح داخلی گفته می‌شود، اجرا می‌گردد. هر فردی که در خانه مسئولیت چینش لوازم و تزئین محیط را بر عهده داشته باشد، در طراحی دکوراسیون منزل خود نقش دارد. در حقیقت زمانی که به بازی با رنگ‌ها و چیدمان لوازم بپردازید، کار دکوراسیون داخلی را انجام می‌دهید. برای طراحی دکوراسیون داخلی و اصول دکوراسیون پذیرایی نیاز به توجه یک سری اصول و نکات است تا این کار به بهترین نحو ممکن انجام شود. در ادامه به بررسی این نکات و اصول طراحی دکوراسیون داخلی خواهیم پرداخت.

نقش و تاثیر دکوراسیون داخلی در محیط

تمام محیط‌های پیرامون ما، قابلیت زیباتر شدن دارند. تنها کافیست با توجه به یک سری اصول و نکات این شرایط را به وجود آورد. تاثیر دکوراسیون و چیدمان لوازم بر روی روحیه، خلق و خو و آرامش زندگی افراد امری کاملا بدیهی و به اثبات رسیده است. برای همین می‌توان گفت دکوراسیون داخلی نقش و تاثیر زیادی در زندگی افراد دارد. زمانی که یک شخص وارد یک محیط زیبا و آرامش بخش شود، ناخودآگاه بر روی عملکرد فیزیکی و روانی او تاثیر گذاشته و حس خوشایندی به او دست می‌دهد. در مقابل اگر به اصول چیدمان در فضاهای داخلی توجه نشود و از نورپردازی، رنگ آمیزی و چیدمان صحیح استفاده نشود، در روحیه افراد تاثیر منفی خواهد گذاشت. دلیل آن هم این است که محیط کسل کننده و یا شلوغ، فرد را دچار سردرگمی کرده و حس آرامش را از او سلب می‌کند. برای همین با به کارگیری ساده‌ترین اصول دکوراسیون و اصول طراحی داخلی مدرن می‌توان محیط را به مکانی سرشار از نشاط و آرامش تبدیل کرد.

بررسی مهمترین اصول دکوراسیون

همانطور که اشاره شد برای داشتن یک دکوراسیون ایده‌آل، نیاز است تا به یک سری نکات و اصول توجه شود. اصول اصلی طراحی داخلی عبارتند از:

• تناسب و مقیاس

تناسب و مقیاس به اصولی از دکوراسیون گفته می‌شود که در آن مواد به کار رفته در ساخت یا سبک طراحی با یکدیگر دارای تناسب باشند. این تناسب می‌تواند بر اساس اندازه یا رنگ مورد توجه قرار گیرد. در دکوراسیون منزل باید به اصل تناسب و مقیاس توجه زیادی شود. برای مثال ارتفاع صندلی و میزی که قرار است در یک راهرو قرار بگیرند، باید با عرض راهرو همخوانی داشته و متناسب باشند. همینطور اگر سقف خانه از ارتفاع زیادی برخوردار باشد، باید لوازمی چون مبل‌های نشیمن با ارتفاع بلند در نظر گرفته شوند. زمانی که کلیه لوازم خانه از نظر ابعاد، اندازه، شکل یا رنگ دارای هماهنگی باشند، این تناسب میانشان حکم فرما خواهد شد.

• تعادل متقارن و نامتقارن

تعادل در دکوراسیون به این معنا است که زمانی که به فضا و چیدمان محیط نگاه می‌کنید، باید یک نظم و موازنه را بین اشیاء مشاهده کنید. این تعادل می‌تواند به دو صورت متقارن یا نامتقارن باشد. تعادل متقارن از نظر محوری یا شعاعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای مثال اگر طراحی دکور به گونه‌ای باشد که نسبت به یک محور یا خط تقارن داشته باشند به آن تعادل محوری و اگر نسبت به یک نقطه تعادل داشته باشند، به آن تعادل شعاعی گفته می‌شود. تعادل نامتقارن همانطور که از نامش مشخص است، در آن اشیا دارای نظم خاصی نیستند اما در عین حال از یک تعادل قابل لمسی برخوردارند. در این اصل از طراحی داخلی شخص طراح سعی داشته تا با تکیه بر تعادل کلی طرح، بی‌نظمی موجود در طرح را به صورت یک الگو در طراحی مورد استفاده قرار دهد.

• ریتم و آهنگ

ریتم و آهنگ در دکوراسیون می‌تواند به صورت موزون و یا ناموزون باشد. برای مثال می‌توان یک محیط را به صورت یکنواختی چیدمان کرده و یا در آن اندازه اجزا را به ترتیب نزولی یا صعودی در نظر گرفت. همچنین می‌توان رنگ اشیا را از تیره به روشن یا برعکس ایجاد کرد تا در محیط یک ریتم خوبی جریان داده شود.

• تاکید و تکرار

تاکید به اصلی از دکوراسیون گفته می‌شود که در آن طراح داخلی یک بخش را نسبت به بخش‌های دیگر برجسته کرده و بر روی آن تاکید می‌نماید. برای این کار می‌توان از چند روش استفاده کرد.:

1. متفاوت در نظر گرفتن شکل و ابعاد بخشی از طرح نسبت به بخش‌های دیگر
2. متضاد و متفاوت بودن بافت و جنس یک بخش نسبت به بخش‌های دیگر
3. بی‌قاعده بودن بخش برای ایجاد تاکید بر روی آن
4. استفاده از نورپردازی و تاکید بر روی جزء مورد نظر

زمانی که از رنگ، شکل یا بافت به صورت تکراری در محیط استفاده شود، باعث ایجاد یکپارچه‌سازی در فضا خواهد شد. اگر در محیط از رنگ‌های مختلف و لوازم با فرم‌های متفاوت استفاده شود، باعث سردرگمی بیننده خواهد شد. اگر در دکوراسیون خانه یا هر محیطی از تکرار زیادی استفاده شود، جذابیت آن کاهش یافته و بیننده را خیلی زود خسته و کلافه می‌کند. برای همین باید در دکوراسیون داخلی به تاکید و تکرار به مقدار متناسبی توجه شود.

• کنتراست

کنتراست از مفاهیم هنری بوده که به معنای تفاوت در روشنایی یا رنگ است. این تفاوت سبب شده تا یک شی از سایر اشیا به راحتی قابل تشخیص و متمایز باشد. در دکوراسیون داخلی نیز کنتراست به این معناست که اشیا دارای تفاوت در رنگ و درخشندگی باشند تا بتوان میان آنها تفاوت و تمایز را احساس کرد. برای ایجاد این حس می‌توان از رنگ‌های متضادی همچون سیاه و سفید استفاده کرد. علاوه بر رنگ، می‌توان با توجه به اشکال نیز در محیط کنتراست ایجاد کرد. زمانی که از یک آینه بیضی شکل در کنار مبلمان مستطیلی استفاده شود، در محیط کنتراست برقرار خواهد شد. همچنین می‌توان با در نظرگیری فضاهای مثبت و منفی در محیط کنتراست ایجاد کرد.

• هماهنگی و هارمونی اجزا

هارمونی به این معناست که در محیط اجزا از نظر رنگ، جنس، شکل یا بافت دارای تشابه یا هماهنگی باشند. زمانی که از یک مبلمان با رنگ‌های قهوه‌ای استفاده شود، می‌توان ظاهر دکوراسیون را با رنگ‌های هماهنگ و دارای هارمونی مشابه طراحی کرد.

• مقاومت و ایستایی

در کنار تمام اصول ذکر شده، باید به اصل مقاومت و ایستایی توجه ویژه‌ای شود. چرا که اگر اجزای داخل محیط از ایستایی خوبی برخوردار نباشند، در اثر تنش‌های وارد شده دچار تغییر شکل یا آسیب خواهند شد. برای همین باید نسبت به اتصالات اجزا توجه کافی داشته تا بتوان یک محیط امن را برای افراد ایجاد کرد.

• توجه به جزئیات

اگر در دکوراسیون داخلی تنها به کلیات کار توجه شده و به جزئیات اجزا توجهی نشود، نتیجه کار موفقیت آمیز نخواهد بود. جزئیات اجزا در وسایل و تزئینات تاثیر زیادی در نوع دکوراسیون و خروجی کار دارند. برای مثال اگر طرح رومیزی با پارچه صندلی‌ها هماهنگی نداشته باشد، جلوه خاصی در آن بخش ایجاد نخواهد شد. بهتر است با توجه به تمام اصول ذکر شده، به جزئیات نیز توجه داشته تا بتوان یک منزل با دکوراسیون زیبا و کامل ایجاد کرد.

• وحدت

از اصول دیگر در طراحی داخلی مدرن، ایجاد وحدت و یکی شدن اجزای مختلف است. این به این معنا است که کل اجزای یک محیط به صورت یک ترکیب کلی مدنظر قرار گرفته می‌شوند. طراح داخلی باید با توجه به سبک دکوراسیون و استفاده از رنگ‌های هماهنگ و جنس‌های مشابه، این وحدت و یکپارچگی را در محیط ایجاد کند.

چند نکته که بهتر است در طراحی دکوراسیون داخلی مورد توجه قرار بگیرد

• با عناصر اصلی دکوراسیون داخلی آشنا شوید

پیش از هر چیز بهتر است با عناصر دکوراسیون داخلی آشنایی پیدا کنید. فضا، اشکال، خطوط، نور، رنگ، الگو و بافت جزو عناصر تشکیل دهنده طراحی داخلی هستند و هر کدام در جلوه بخشی از دکوراسیون تاثیر دارند. برای مثال نور به دو شکل طبیعی و غیر طبیعی در محیط قابل استفاده است. برای اینکه عناصر موجود در محیط به زیبایی به نمایش گذاشته شوند، باید از نور مناسبی در آن محیط استفاده گردد. همچنین رنگ‌ها جزو عوامل تاثیرگذار در زیبایی فضا هستند و باید به درستی انتخاب شوند.

• به نقطه کانونی در طراحی داخلی منزل توجه داشته باشید

طراحان داخلی معتقد هستند که در لوازم و اجزایی که در دکوراسیون بخشی از فضا مورد استفاده قرار می‌گیرند، نباید اهمیت برابری وجود داشته باشد. چرا که این کار موجب شده تا فضا دچار یکنواختی و حالت خسته‌کننده‌ای شود. از این رو برای جلوگیری از این مشکل، بخشی از فضا را به عنوان نقطه کانونی در نظر می‌گیرند و وسایل را به گونه‌ای به دور آن می‌چینند که باعث جلب توجه بینندگان شود. برای مثال شومینه، پنجره، تلویزیون و حتی تخت در اتاق خواب، می‌تواند به عنوان یک نقطه کانونی در طراحی دکوراسیون داخلی انتخاب گردد.

• در منزلتان هارمونی و هماهنگی ایجاد کنید

در صورتی که عناصر به کار رفته در دکوراسیون دارای هارمونی و هماهنگی با یکدیگر باشند، فضا از انسجام و وحدت خاصی برخوردار شده و حس خوشایندی را در افراد ایجاد خواهد کرد. جهت ایجاد هارمونی و هماهنگی در محیط، می‌توانید به اشکال، تکرار رنگ‌ها، جنس و بافت عناصر توجه داشته باشید. در اصل هارمونی، به تعادل نیز توجه داشته باشید تا محیط دچار یکنواختی و کسل‌کنندگی نشود.

• به تعادل میان چیدمان وسایل توجه داشته باشید

یکی از بایدهای طراحی داخلی، اصل تعادل است که بر اساس آن درک اطلاعات محیطی آسان‌تر و بی‌دردسرتر خواهد شد. تعادل باید در چیدمان اثاث، مبلمان، انتخاب رنگ، شکل، بافت و الگو مورد توجه قرار بگیرد. برای برقرار کردن تعادل،  میتوان از سه روش استفاده کرد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

• تعادل متقارن: ایجاد تعادل متقارن بسیار ساده بوده و بیشتر در محیط‌های رسمی از آن استفاده می‌شود. در این مورد، یک نقطه کانونی انتخاب شده و کلیه لوازم در دو طرف آن قرار می‌گیرند. تعادل متقارن برای افرادی که به نظم و انضباط اهمیت زیادی می‌دهند، مناسب می‌باشد.
• تعادل نامتقارن: این تعادل بر خلاف تعادل متقارن بوده و پیچیدگی خاصی دارد. در این تعادل به جای استفاده از عناصر مشابه، باید بر روی وزن بصری برابر در دو طرف محور تقارن توجه شود. برای مثال در سالن پذیرایی میتوان دو مبل کوچک را در یک سمت و مبل بزرگتر را در سمت دیگر قرار داده تا یک تعادل نامتقارن در سالن ایجاد شود.
• تعادل شعاعی: در این تعادل یک نقطه به عنوان کانون انتخاب شده و لوازم به دور آن چیده می‌شوند. در بیشتر سالن‌های غذاخوری از این نوع تعادل استفاده می‌شود.