سقف کرومیت سقفی است که در آن به جای استفاده از تیرچه معمولی، از تیرچه‌های مخصوصی به نام کرومیت استفاده می‌شود. روش اجرای این سقف‌ها همانند سقف تیرچه بلوکی بوده و شباهت زیادی با آن دارد. سقف کرومیت را می‌توان سقف تیرچه بلوکی‌ای دانست که تیرچه فلزی با جان باز دارد. این سقف‌ها ویژگی‌ها و مزایایی دارند که باعث شده بسیاری در کارهای ساختمانی به استفاده از آنها روی بیاورند. در ادامه به بررسی بیشتر این سقف خواهیم پرداخت و درباره نحوه اجرا و مزیت‌های آن مطالبی را در اختیارتان خواهیم گذاشت.

تاریخچه سقف کرومیت

سقف کرومیت برای اولین بار در سال 1356 مطابق با آئین نامه‌هایAISC ،ACI ،SJI طراحی شد. 2 سال بعد یعنی سال 1358 آزمایش‌ها و تحقیقاتی با حمایت سازمان پژوهش‌های ایران، دانشگاه پلی تکنیک تهران و مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن بر روی این سقف‌ها انجام شد و بعد از آن سقف کرومیت وارد بازار شد. تاریخ ثبت اختراع این سقف در سال 1362 بوده که توسط مهندس محمد جعفر کرمی در اداره ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی به ثبت رسید. از آن پس این سقف در بازار با نام سقف کرومیت شناخته شد.

مشخصات سقف کرومیت

سقف کرومیت از یکپارچگی و استحکام زیادی برخوردار است و به همین دلیل در بسیاری از سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع سقف‌ها تیرچه‌های فولادی با جان باز که با بتن ترکیب شده‌اند، به کار برده‌ می‌شوند. با سقف کرومیت می‌توان چندین سقف را به طور همزمان بتن‌ریزی کرد. این کار باعث صرفه‌جویی در  هزینه‌ها خواهد شد. علاوه بر این، سقف‌های کرومیت به دلیل اینکه دارای حالت ایستاده هستند، نیازی به شمع‌بندی در زیر سقف نخواهند داشت.

این ویژگی نیز باعث مقرون به صرفه شدن کار خواهد شد. در تولید تیرچه‌های سقف‌ کرومیت از یک تسمه در بال تحتانی و یک میلگرد خم شده در جان آن استفاده می‌شود. برای پر شدن فضاهای خالی بین تیرچه‌ها از قالب‌های ثابتی مانند بلوک سیمانی، طاق ضربی، قالب‌های موقت فولادی، کامپوزیت و یا پلی استایرن استفاده می‌شود. موادی که برای پر شدن فضاهای خالی استفاده می‌شود، باید از وزن کمی برخوردار باشند.

کرومیت چیست؟

همانطور که گفته شد، کرومیت در اجرای سقف ساختمان‌ها کاربرد زیادی دارد. ماهیت کرومیت به این گونه است که می‌توان با آن بتن‌ریزی چند سقف با هم را انجام داد. تیرچه‌های کرومیت طبق اصول و مطابق با آیین‌ نامه‌های نشریه 151 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تولید می‌شود. برای طراحی این تیرچه‌ها از نرم افزار خاصی که مخصوص طراحی تیرچه کرومیت است، استفاده می‌شود. با نرم افزار تیرچه کرومیت، طراحی و محاسبه دقیق آن به آسانی انجام خواهد شد.

مهندسینی که از این نرم افزار استفاده می‌کنند، تیرچه‌ها را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که هم از مصرف فولاد اضافه در تیرچه جلوگیری شود و هم تیرچه‌ها برای تحمل بارهای وارده ضعیف نباشند. این کار سبب صرفه‌جویی در فولاد مصرفی و کاهش هزینه‌های مصرف کنندگان خواهد شد. فاصله تیرچه کرومیت بسته به نوع قالب از 73 تا 100 سانتی‌متر است. روی سقف نیز با بتن به مقدار 4 تا 10 سانتی‌متر پوشیده می‌شود. طراحی این تیرچه‌ها به گونه‌ای است که بدون وجود شمع‌بندی قادرند وزن بالای بتن خیس، قالب‌ها و عوامل دیگر را تحمل کنند.

مراحل اجرای سقف کرومیت

برای به اجرا در آوردن سقف کرومیت نیاز به انجام مراحل خاصی است که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

• بالا بردن، نصب جوشکاری

پیش از نصب سقف کرومیت، باید مواردی مانند اختلاف ارتفاع سقف‌ها، تیغه‌بندی روی سقف، محل طره‌ها و .. کنترل شود. اندازه تیرچه‌ها باید دقیق باشد و در صورتی که دارای اندازه‌های بلندتر از حد معمول باشند، باید بریده شوند. اگر ورق تحتانی تیرچه بالاتر از تیر اصلی قرار بگیرد، باید در زیر آن تکیه‌گاهی قرار داده شود. در سازه‌های بتنی باید از تکیه گاه قالب چوبی یا فلزی استفاده شود.

• اجرای کلاف عرضی

برای این مرحله می‌توان از دو روش استفاده کرد؛ در روش اول برای قسمت پایینی از قالب‌های بتنی آماده و برای قسمت‌ بالایی از یک میلگرد به قطر 12 میلی‌متر که کاملا صاف است، استفاده می‌شود. در روش دوم از یک میلگرد در قسمت پایینی استفاده شده که به بال تحتانی جوش می‌خورد. میلگرد بالایی کلاف عرضی مشابه با روش اول به بال فوقانی جوش خواهد خورد. برای قالب بندی نیز از تخته‌هایی به ضخامت 2 سانتی‌متر و عرض 12 سانتی‌متر استفاده می‌شود.

• قالب‌بندی

برای اجرای قالب‌بندی از تخته‌هایی که دارای عرض بین 12 تا 20 سانتی‌متر هستند، استفاده می‌شود. این تخته‌ها باید از استحکام کافی برخوردار باشند و کاملا سالم باشند.

• بلوک چینی

بعد از مراحل قالب‌بندی کلافها، بلوک چینی انجام می‌شود. این مرحله نیاز به مهارت دارد و باید توسط فردی که در این کار وارد است انجام شود. فردی که در این کار حرفه‌ای باشد می‌تواند میزان فضاهای خالی را به حداقل برساند. این فضاهای خالی توسط بلوک با عرض‌های مختلف پر خواهند شد.

انواع سقف کرومیت

سقف کرومیت از نظر ساختاری به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

سقف تیرچه بلوک کرومیت

این سقف‌ها نسبت به سقف معمولی سرعت اجرای بالایی دارند.

سقف پلیمر کرومیت

در این سقف‌ها از مصالح پلیمری مانند بلوک‌های پلی استایرن استفاده می‌شود. استفاده از این مصالح سبب کاهش مصرف فولاد و تیرچه و صرفه‌جویی اقتصادی خواهد شد. همچنین وزن پلیمرها در مقایسه با فولاد و تیرچه کمتر و سرعت اجرای آن بیشتر خواهد بود.

سقف کامپوزیت کرومیت

مصالح کامپوزیتی وزن کمی دارند و به همین دلیل از آنها در سقف کرومیت استفاده می‌شود. در سقف کامپوزیت کرومیت به جای استفاده از تیرآهن لانه زنبوری یا ساده، از تیرچه‌های فولادی جان باز استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها و مزایای سقف کرومیت

• سرعت بالای اجرا

سرعت اجرای این سقف در مقایسه با سقف‌های تیرچه بلوکی، بیشتر است. زمانی که مرحله بتن‌ریزی انجام شود، می‌توان به ساخت و ساز این سقف ادامه داد.

• کاهش تنش بتن

تیرچه‌های کرومیت به دلیل ایستایی که دارند، می‌توانند وزن بتن خیس را به خوبی تحمل کنند و میزان تنش را پایین بیاورند.

اجرای آسان تاسیسات برقی: به دلیل فضاهای مناسبی که میان تیرچه‌های سقف کرومیت است، می‌توان هرگونه تاسیسات برقی و مکانیکی را به راحتی بر روی آن اجرا کرد.

• وزن پایین

مصرف بتن و فولاد در این سقف کمتر از سقف‌های تیرچه معمولی است. در نتیجه این سقف‌ها از نظر وزنی سبک‌تر خواهند بود.

• عدم نیاز به شمع‌بندی

به دلیل ایستایی تیرچه‌های کرومیت، نیازی به شمع‌بندی در هیچ کدام از عملیات اجرایی نخواهند بود.

اجرای چند سقف به طور همزمان: در سقف‌های کرومیت به دلیل عدم نیاز به شمع‌بندی، قابلیت اجرای چند سقف به طور همزمان وجود دارد. از این رو اجرای این نوع سقف در ساختمان‌های چند طبقه موجب صرفه‌جویی اقتصادی خواهد شد.

• یکپارچگی سقف و اسکلت

در این سقف‌ها به خاطر جوش خوردن تیرچه به اسکلت، سقف و اسکلت یکپارچه شده و همانند یک دیاگرام مستحکم عمل می‌کنند.

• حذف کش‌ها

به دلیل یکپارچگی سقف و اسکلت، می‌توان اجزای غیر باریر را همان کش‌ها را حذف کرد. این کار سبب صرفه‌جویی اقتصادی در مصرف فولاد شده و عملیات نازک کاری را کاهش می‌دهد.

• عدم ظاهر شدن رد فولاد در زیر سقف

در سقف‌های ضربی، اثر داغ فولاد به شکل خط تیره‌ای روی گچ قابل مشاهده است. اما در سقف کرومیت سایه فولاد بال پایینی تیرچه‌ها دیده نخواهد شد.

معایب سقف تیرچه کرومیت

• اجرای این سقف نیاز به نیروی ماهر و متخصص دارد و هر فردی نمی‌تواند به راحتی آن را اجرا کند.
• احتمال اینکه پس از گذشت مدت زمانی، اثر تیرچه از زیر گچ‌کاری سقف نمایان شود، وجود دارد.